1. Quy định và thực tiễn về bảo hộ nhãn hiệu và bảo hộ quyền tác giả tại Việt Nam
Theo các quy định về sở hữu trí tuệ hiện hành tại Việt Nam, một Logo có thể được bảo hộ quyền quyền Sở hữu công nghiệp (bảo hộ NHÃN HIỆU) hoặc bảo hộ quyền tác giả (loại hình tác phẩm mỹ thuật ứng dụng). Hồ sơ đăng ký Nhãn hiệu được nộp tại Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, còn hồ sơ đăng ký quyền tác giả được nộp tại Cục Bản Quyền tác giả thuộc Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, song trên thực tế còn thiếu sự liên kết phối hợp giữa hai Cơ quan này.
Theo điểm 39.7 Thông tư số 01/2007/TT-BKHCN ngày 14/02/2007 của Bộ Khoa học và Công nghệ về nguồn thông tin tối thiểu để đánh giá khả năng được bảo hộ của nhãn hiệu, không có quy định cụ thể bắt buộc phải tra cứu các nguồn thông tin về quyền tác giả. Hơn nữa, do quyền tác giả đối với tác phẩm (Logo) sẽ được bảo hộ tự động kể từ khi Logo đó được hoàn thành và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định mà không bắt buộc phải đăng ký nên cũng không có dữ liệu tại Cục Bản quyền tác giả.
Hồ sơ đăng ký cấp Giấy chứng nhận quyền tác giả cũng không có thủ tục “thẩm định nội dung”, theo đó không bắt buộc phải tra cứu xem tác phẩm có trùng hay tương tự với nhãn hiệu đã đăng ký của người khác hay không.
Bởi vậy, có trường hợp cùng một Logo nhưng có hai chủ thể cùng đăng ký, một bên được cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu, một bên được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả. Khi hai bên xảy ra tranh chấp, việc thực thi quyền của các chủ thể sẽ gặp nhiều vướng mắc, khiến cho các bên tốn kém nhiều thời gian, chi phí để theo đuổi vụ việc. Bên cạnh đó, các cơ quan thực thi cũng khó khăn khi xem xét, xác định hành vi xâm phạm và có thể chậm trễ trong quá trình xử lý vụ việc.
Dưới đây là một vụ việc đã được Công ty Luật SHTT Trường Xuân (Ageless) đại diện và bảo vệ thành công quyền lợi của khách hàng trên cơ sở Quyền tác giả đã xác lập trước thời điểm bên đối thủ nộp đơn đăng ký nhãn hiệu.
2. Ageless bảo vệ thành công quyền lợi của khách hàng trong vụ việc tranh chấp giữa quyền tác giả và nhãn hiệu
2.1. Bối cảnh vụ việc
Khách hàng của Ageless – Công ty Musidor B.V – một trong những công ty của ban nhạc rock nổi tiếng The Rollings Stone là chủ sở hữu và có đầy đủ, hợp pháp các quyền sử dụng, khai thác hình ảnh của logo
có tên phổ thông là “Tongue and Lips logo” (Biểu tượng môi và lưỡi). Logo này do nhà thiết kế John Pasche tại Vương Quốc Anh thiết kế từ năm 1970 và đã gắn liền với các sản phẩm, hoạt động âm nhạc của ban nhạc The Rollings Stone trong suốt nhiều thập kỉ. “Tongue and Lips logo” là tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả theo Công ước Berne 1886 về Bảo hộ Tác phẩm Văn học và Nghệ thuật. Bên cạnh đó, Công ty Musidor B.V. cũng đã đăng ký và được bảo hộ nhãn hiệu cho logo này tại hơn 50 quốc gia trên thế giới, tuy nhiên chưa được đăng ký tại Việt Nam.
Qua nghiệp vụ rà soát trên Công báo sở hữu công nghiệp, Ageless phát triện một đơn vị tại Việt Nam đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu 
có chứa biểu tượng “The Tongue and Lips logo” cho “Dịch vụ cho thuê chỗ ở tạm thời; cho khách thuê lưu trú tạm thời; nhà hàng ăn uống” trong Nhóm 43.
Khi điều tra thực tế, Ageless còn phát hiện đơn vị này đã sử dụng Logo trên cho một khách sạn ở Hà Nội cũng như trong các hoạt động hương mại, website và các tài khoản mạng xã hội như Facebook, Instagram, YouTube… mà không được sự cho phép của Musidor B.V.
2.2. Biện pháp xử lý và lập luận của Ageless
Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của Musidor B.V, Ageless đã tiến hành các biện pháp sau:
– Gửi thư khuyến cáo cho bên xâm phạm;
– Phản đối cấp Giấy chứng nhận cho đơn đăng ký nhãn hiệu của bên xâm phạm tại Cục SHTT
– Đại diện khách hàng đăng ký bảo hộ nhãn hiệu “Tongue and Lips logo” tại Việt Nam
Trước hết, thay mặt khách hàng, Ageless đã gửi thư khuyến cáo tới bên xâm phạm, yêu cầu họ rút đơn đăng ký nhãn hiệu và chấm dứt ngay việc sử dụng nhãn hiệu “Tongue and Lips logo”. Tuy nhiên, bên xâm phạm không có thiện chí hợp tác.
Không chậm chễ, Ageless đã đại diện cho Musidor B.V. nộp đơn phản đối lên Cục Sở hữu trí tuệ, yêu cầu không cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu cho Logo của bên xâm phạm, dựa trên các cơ sở sau:
+ Thứ nhất, theo điều 3 Công ước Berne, do tác giả mang quốc tịch Anh – là một thành viên của Công ước Berne, vì vậy hình thức thể hiện của “Tongue and Lips logo”. Được hương tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và được bảo hộ quyền tác giả theo pháp luật Việt Nam. Là một thành viên của Công ước Berne, Việt Nam có trách nhiệm bảo hộ quyền tác giả cho tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả của các quốc gia khác là thành viên Công ước.
Nhãn hiệu của bên xâm phạm có chứa phần hình trùng với tác phẩm “Tongue and Lips logo” của Musidor B.V, sử dụng cho các hoạt động hương mại mà không được sự đồng ý của Musidor B.V. Do vậy, họ đã xâm phạm quyền tác giả đã được xác lập trước của Musidor B.V.
Điểm khó khăn là các quy định pháp luật về vấn đề xung đột giữa nhãn hiệu và quyền tác giả còn không rõ ràng. Hơn nữa, theo quy định về điều kiện bảo hộ đối với nhãn hiệu thì dấu hiệu hình phải “trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với hình ảnh của các nhân vật, hình tượng trong các tác phẩm của người khác đã được biết đến một cách rộng rãi” thì mới bị từ chối. Trong nhiều trường hợp, việc trích dẫn quyền tác giả để phản đối nhãn hiệu đã bị Cục SHTT từ chối.
+ Thứ hai, nhãn hiệu “The Tongue and Lips logo” của Musidor B.V. là nhãn hiệu nổi tiếng, được sử dụng và biết đến rộng rãi, được bảo hộ nhãn hiệu tại hơn 50 quốc gia trên thế giới trước thời điểm bên xâm phạm nộp đơn đăng ký nhãn hiệu.
Nhãn hiệu nổi tiếng được xác lập trên cơ sở sử dụng, không phụ thuộc vào thủ tục đăng ký. Để chứng minh được một nhãn hiệu là nổi tiếng tại Việt Nam là điều không hề dễ dàng. Trong vụ việc này, căn cứ về quyền tác giả có trước mới là căn cứ chủ yếu, việc thu thập các bằng chứng về nhãn hiệu nổi tiếng để chứng minh cho việc nhãn hiệu đồng thời là Tác phẩm “The Tongue and Lips logo” của Musidor B.V. đã được biết đến một cách rộng rãi, có nhiều danh tiếng, củng cố vững chắc thêm căn cứ về quyền tác giả.
Đồng thời, theo nguyên tắc “nộp đơn đầu tiên”, Ageless tư vấn cho Musidor B.V. ngay lập tức nộp đơn đăng ký nhãn hiệu tại Việt Nam để tránh phát sinh các tranh chấp không đáng có với các chủ thể khác. Việc đăng ký này có thành công hay không còn phụ thuộc vào kết quả phản đối nhãn hiệu ở trên.
2.3. Kết quả
Sau khi xem xét, Cục SHTT Việt Nam đã chấp nhận ý kiến phản đối của Ageless và ban hành Quyết định từ chối bảo hộ nhãn hiệu cho bên xâm phạm do tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng “The Tongue and Lips logo” của Musidor B.V. theo Điều 39.4.(g) Thông tư số 01/2007/TT-BKHCN.
Đồng thời, bên xâm phạm đã phải chấm dứt việc sử dụng nhãn hiệu xâm phạm trên thực tế.
Cùng với đó, Ageless cũng đã hỗ trợ khách hàng thành công trong việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu “The Tongue and Lips logo”.
3. Kinh nghiệm cho chủ sở hữu Logo
Từ vụ việc trên, Ageless xin chỉ ra một số kinh nghiệm nhằm bảo vệ quyền lợi của chủ sở hữu Logo, đảm bảo an toàn khi bước chân ra thị trường:
– Tra cứu, đăng ký bảo hộ Logo càng sớm càng tốt để tránh xâm phạm quyền SHTT của người khác và tránh bị người khác xâm phạm quyền SHTT của mình;
– Nên đăng ký bảo hộ Logo dưới cả hai hình thức: Nhãn hiệu và Quyền tác giả để tăng cường phạm vi bảo hộ Logo, nâng cao khả năng cạnh tranh, tăng doanh thu;
– Xem xét việc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cho thị trường nào, cho ngành nghề nào dựa trên chiến lược phát triển kinh doanh, xuất khẩu của mình;
– Lưu giữ lại các bằng chứng về quá trình sáng tạo và sử dụng Logo’
– Sử dụng dịch vụ chuyên nghiệp như luật sư hoặc chuyên gia về Sở hữu trí tuệ để tiết kiệm thời gian, chi phí cũng như hạn chế rủi ro.
Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa, thủ tục đăng ký bảo hộ Logo, Quý Vị có thểm tham khảo tại các bài viết dưới dây:
LÀM THẾ NÀO ĐỂ BẢO HỘ LOGO MỘT CÁCH TOÀN DIỆN VÀ HIỆU QUẢ NHẤT
THỦ TỤC ĐĂNG KÝ BẢN QUYỀN TÁC PHẨM MỸ THUẬT ỨNG DỤNG
6 BƯỚC ĐƠN GIẢN ĐỂ ĐĂNG KÝ NHÃN HIỆU
Nếu Quý Vị cần hướng dẫn cụ thể về thủ tục, báo giá cho các dịch vụ đăng ký nhãn hiệu, đăng ký quyền tác giả xin vui lòng liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất:
CÔNG TY LUẬT SỞ HỮU TRÍ TUỆ TRƯỜNG XUÂN – AGELESS
20 năm kinh nghiệm về Nhãn hiệu, Bản Quyền, Sáng Chế, Kiểu Dáng, đăng ký mã số mã vạch – TOP 5 Công ty Luật Sở hữu trí tuệ hàng đầu
Tầng 11, Tòa C, Hồ Gươm Plaza, Số 102 Trần Phú, Hà Đông, Hà Nội
Hotline / Zalo: 0946636525
T. 84-24 3557 5599 (Máy lẻ: 103)
